سفر آهسته – تقکری عمیق در دل یک سفر (Slow Tourism)
مجله گردشگری آزاکو
تمام مطالب این سایت به شکل انحصاری تهیه و نوشته شده است. به همین دلیل هرگونه استفاده از مطالب سایت بدون ذکر نام و لینک مجاز نمی باشد.
امروزه سفر بخش جدایی ناپذیر زندگی بسیاری از افراد شده است. صرفا رفتن از یک شهر به شهر دیگر و یا کشوری به کشور دیگر جهت بازدید سریع از جاذبه های مختلف تاریخی و طبیعی با وسایل نقلیه شخصی یا عمومی شکل تکراری و قدیمی به خود گرفته است و این نوع از سفر به صورت سریع و انبوه که همواره حالت تجاری دارد و گاهی با تخریب گسترده همراه است را می توان با شکل جدید و متفاوتی جایگزین نمود.
اگرچه این نوع سبک از سفر به دلیل نوع زندگی کنونی و کمبود زمانی که همیشه گریبان گیر آن هستیم، همچنان پرطرفدار است و معمولا با سوار شدن یک وسایل نقلیه شخصی یا عمومی چه به صورت انفرادی و چه به صورت گروهی در قالب تور و با هدف دیدن سریع چندین جاذبه از یک شهر یا یک منطقه طبیعی در کوتاه ترین زمان ممکن رایج است و بخش بزرگی از سفرهای گردشگران را شامل می شود، اما بخش جدیدی از سفر چند سالی است که توانسته خود را در بین سفرهای اغلب عموم معرفی کند.
در سفرهای رایج که به سفر سریع تشبیه می شود، صرفا خارج شدن از محل زندگی خود بدون توجه به مسیر و رسیدن و بازدید از یک مقصد، هدف اصلی آن سفر می باشد و همچنین درست است که هدف از سفر، اغلب دست یافتن به یک حال و تجربه خوب در زندگی و همچنین دور شدن از هیاهو زندگی و روزمرگی ها می باشد، ولی در سبک جدید سفر، دیگر سفر را به عنوان فقط یک تفریح در نظر نمیگیریم. سفر آهسته یا Slow Tourism ما را با دنیای جدیدی از سفر و جهان پیرامون خودمان آشنا می کند.
گردشگری آهسته یا Slow Tourism چیست؟
گردشگری آهسته یا Slow Tourism بر مبنای توجه به جزئیات و کندتر نمودن سفر و همچنین در تضاد با سفر انبوه و سریع می باشد. استفاده بهینه از مسیر سفر به جای تمرکز بر بازدید سریع از مقصد و تشویق گردشگران به گذراندن زمان بیشتر در مکان هایی کمتر از اصول اصلی سفر آهسته می باشد. هدف سفر آهسته این است که سفرهای امروزی و رایج را به چالش بکشد. در چند سال اخیر سفرهای انبوه و هجوم به مناطق گردشگری و تخریب محیط زیست پیامدهای منفی بسیاری به وجود آورده است. گردشگری آهسته پاسخی به این تخریب ها دارد تا جایگزینی برای سفرهای اغلب مخرب و تجاری شده گردشگری داشته باشد. در گردشگری آهسته کیفیت بر کمیت غالب است و در راستای گردشگری پایدار و مسئولانه حرکت میکند. این نوع از سفر ارتباط عمیقی میان گردشگران با جوامع محلی و محیط زیست برقرار می کند.
تفاوت سفر آهسته با سفرهای متعارف و معمولی
در سفرهای آهسته تمرکز بر کندی سفر در یک مکان گردشگری است. اقامت طولانی تر در یک مکان و ارتباط عمیق تر گردشگر با جامعه محلی، فرهنگ آن و جاذبه های دیدنی و حتی کم اهمیت یک منطقه باعث می شود تا تجربه متفاوتی در مقایسه با سفر سریع و ناپایدار داشته باشیم. گردشگرانی که به قصد یک سفر آهسته روی می آورند به دنبال تعاملات واقعی تر و عمیق تر می باشند تا معنای واقعی یک سفر را درک کنند. برای مثال زمانی که شما بدون یک خودرو یا وسایل نقلیه ای که سریع شما را به مقصد می رساند (مانند هواپیما) به یک سفر زمینی طولانی بروید می توانید در مسیر نگاه متفاوتی به آنچه که پیش روی شماست داشته باشید. اگر با یک دوچرخه سفری طولانی را شروع کنید و در مسیری که خودروها با سرعتی بالا در حال گذر از آن منطقه هستند شما با سرعتی بسیار پایین از آن مسیر بگذرید در مسیر تجربه متفاوتی از یک سفر برای شما پدید می آید. در آن نقطه ای که خودروها با سرعت در حال گذر از آن هستند و روستای کوچکی قرار دارد و کمتر کسی به آن روستا به عنوان مقصد نگاه می کند با تغییر مسیر خود به وسیله دوچرخه و رفتن به آن روستا، آغاز یک تجربه متفاوت با مردم محلی آن روستا، سفر خاطره انگیزی را برای خود رقم خواهید زد و یا با دیدن یک جاذبه بسیار کوچک طبیعی که با گذر سریع خودرو، هیچ فردی متوجه آن نمی شود، شما این فرصت را خواهید داشت که با سرعت کم دوچرخه و با تمرکز بیشتر، آن جاذبه را یافته و ارتباط خوبی با آن بگیرید. یا اگر در مسیری با پای پیاده قدم برمیدارید و در دل طبیعتی که میلیون ها سال اتفاقات مختلفی را در کره زمین تجربه کرده است با حرکات آهسته و گام به گام می توانید عمیق تر به این طبیعت نگاه کنید و تجربه جدیدی از آن را به دست آورید.
به طور خلاصه می توان تفاوت سفر آهسته یا کم شتاب با سفر سریع و پرشتاب را به صورت زیر خلاصه نمود:
1- در سفر آهسته اولویت، بازدید آهسته و با تکیه بر جزئیات از یک مکان است ولی در سفر پرشتاب اولویت، بازدید از مکان های مختلف در کوتاه ترین زمان ممکن است.
2- در سفر آهسته، مسیر به مقصد ترجیح داده می شود تا درک بالاتری از واقعیات سفر دریافت شود مانند دوچرخه سواری که به جای در نظر گرفتن مقصد، اولویت را لذت بردن از مسیر انتخاب می کند ولی در سفر پرشتاب مقصد هدف اول سفر است و به مسیر کمتر توجه می شود. مانند کوهنوردی که هدفش فقط قله است و با مسیر قله ارتبطی نمی گیرد.
3- در سفر آهسته اصول گردشگری پایدار به خصوص آسیب کمتر به محیط زیست رکن اصلی سفر محسوب می شود و کمترین استفاده از منابع زیست محیطی را در بر دارد ولی در سفر پرشتاب تخریب محیط زیست و ناپایداری سفر بر گردشگری پایدار معمولا غلبه می کند.
4- در سفر آهسته ارتباط عمیق با جوامع محلی و کشف واقعیت ها و دیدی تازه تر به سفر وجود دارد ولی در سفر پرشتاب ارتباط کمی با جوامع محلی برقرار می شود و به فرهنگ و آداب و رسوم مردم منطقه کمتر توجه میشود.
5- در سفر آهسته عدم مصرف گرایی و کالازدگی همواره رعایت میگردد ولی در سفر پرشتاب مصرف گرایی به حد بسیار بالایی انجام می شود.
چگونه سفرهای آهسته را تجربه کنیم
اگر به دنبال سفری هستید که کیفیت تجربه و عمیق تر سفر کردن را فدای زمان نکنید و به دنبال بازدید از چندین مکان گردشگری کمتر شناخته شده در کوتاه ترین زمان ممکن نباشید قطعا گردشگری کم شتاب یا آهسته پاسخ هدف و نیاز شما از سفر را خواهد داد. قطعا انتخاب سفر آهسته، نگاه مفهومی تر و دقیق تری به سفر است و شما به عنوان مسافر آهسته یا کم شتاب شناخته می شوید که در سفرش به دنبال ارتباط واقعی با طبیعت و محیط پیرامونش اعم از جامعه محلی و فرهنگ بومی می باشد. در این سفر بایستی از زندگی شهری و روزمره که سرعت و زمان حرف اول را می زند فاصله بگیرید و زمان را از اولویت خود خارج کنید. برای شروع مکان هایی با مسافت های کمتر از محل زندگی خود و ناشناخته تر را انتخاب کنید و در ذهنتان یک سفر آهسته را ترسیم و برنامه ریزی کنید، در صورتی که استفاده از دوچرخه یا سپری کردن مسافت های طولانی با پای پیاده برای شما مقدور نیست سعی کنید از اتوبوس ها و قطارهای محلی به جای هواپیما استفاده نمائید. در گردشگری آهسته استفاده از خودرو شخصی معنایی ندارد و استفاده از وسایل نقلیه ای که کمترین آسیب به محیط زیست وارد می کند متداول است. در این نوع از سفر مقصد اولویت شما نباشد و از مسیر سفر لذت ببرید. در هر نقطه ای که جاذبه گردشگری دارد یا جامعه محلی حضور دارد با مردم آن منطقه ارتباط بگیرید و سعی کنید از راهنمای محلی در هر منطقه ای استفاده کنید تا تمامی جزئیات آن منطقه اعم از فرهنگ و رسوم مردم محلی، جاذبه های کوچک و بزرگ را با اطلاعات کامل تری به شما معرفی کند. سعی کنید در کوچه ها و بازارهای محلی قدم بزنید، با افراد محلی صحبت کنید و اگر در طبیعت یک منطقه در حال پیاده روی هستید به جزئیات طبیعی آن منطقه با دقت بیشتری بنگرید. زمان را مدیریت کنید ولی از عجله در سفر پرهیز کنید و هدف اصلی خود در سفر را کیفیت بر کمیت قرار دهید.
مزایای سفرهای آهسته
رعایت اصول گردشگری پایدار
گردشگری آهسته همواره از اصول گردشگری پایدار حمایت می کند. این سبک از سفر با انتخاب وسایل حمل و نقل کمتر و آهسته تر (مانند اتوبوس و قطار) و یا سفر با وسیله نقلیه ای که به محیط زیست آسیب خیلی کمی می رساند(مانند استفاده از دوچرخه) و حمایت از جوامع محلی و در نهایت سفری مسئولانه و هدفمند با کمترین آثار منفی بر محیط زیست شناخته می شود. این نوع از سفر بر خلاف سفرهایی که با گروه های بسیار بالا در مناطق گردشگری که ظرفیت پذیرش حجم بالایی از مسافر را ندارد و باعث به وجود آمدن تخریب های گسترده می شود همواره بر رعایت اصول گردشگری پایدار و حفاظت از محیط زیست تاکید دارد. همچنین تعاملات عمیق میان گردشگران و جامعه محلی و دریافت منفعت های اقتصادی از گردشگران باعث ایجاد رابطه مناسبی بین این دو گروه خواهد شد و سفری مسئولانه را در این نوع از سفر به وجود خواهد آورد.
تمرکز بر جنبه های فرهنگی، زیست محیطی و گردشگری یک منطقه
اگر سفر آهسته را انتخاب نمودید و در سفر به یک منطقه گردشگری زمان زیادی برای بازدید داشتید می توانید از تجربه های بی نظیری در سفر آهسته برخوردار شوید. برای مثال در یک سفر آهسته می توانید علاوه بر اینکه از میراث فرهنگی ملموس یک منطقه بازدید می کنید از میراث فرهنگی ناملموس آن منطقه گردشگری نیز بهره ببرید. با رسوم، سنت ها و شیوه زندگی مردم محلی آشنا شوید، از غذاهای محلی استفاده کنید و با سبک زندگی مردم آن منطقه از طریق تعامل و گفتگو با جوامع محلی آگاه شوید. از جز به جز طبیعت منطقه بهره ببرید و با در اختیار گرفتن یک راهنمای محلی یا کسب اطلاعات از مردم بومی منطقه به تفکری عمیق و جست و جو بیشتر در مورد محیط زیست و طبیعت آن منطقه گردشگری بپردازید. همیشه این نکته را به خاطر بسپارید که حتی یک جاذبه طبیعی کوچک می تواند داستان ها و تاریخچه مفصلی را در خودش جای داده باشد. پس با اینگونه سفر می توان با زمان بیشتر و جابجایی کمتر، تفکری عمیق تر بر یک منطقه داشت تا جزئیات کاملی را با خود به عنوان توشه سفر همراه ببریم.
بهترین مقاصد برای سفرهای آهسته
اگر قصد دارید این گونه از سفرها را تجربه کنید کافی است با اتخاب وسیله نقلیه آهسته به عنوان مثال دوچرخه یا به صورت پیاده ( ترکینگ یا پیمایشی) از یک مبدا به یک مقصد حرکت کنید و به جای عبور سریع با خودرو ساعت ها و شاید روزها یک مسیر کوتاه را با زمانی طولانی سیر کنید. معمولا مسیری را انتخاب کنید که از نظر هزینه و مسافت برای شما چالش کمتری داشته باشد. در کشور ایران به دلیل ضعف در زیر ساخت های گردشگری انتخاب یک مقصد مناسب جهت سفر آهسته نیاز به بررسی کامل تری دارد. برای مثال سفرهایی از قبیل همراه شده با کوچ عشایر از اقوام مختلف ایرانی از قبیل عشایر بختیاری، عشایر قشقایی و… که با توجه به حرکت کند کوچ با پای پیاده می توان با جامعه محلی این نوع از سفر ارتباط عمیقی برقرار کرد و درک بالایی از سفر آهسته داشت. همچنین می توانید با استفاده از دوچرخه و سفر از یک سمت ایران به یک سمت دیگر مانند دوچرخه سواری در امتداد خط ساحلی خلیج فارس (واقع در استان خوزستان) تا دریای عمان (در استان سیستان و بلوچستان) می توانید تجربه لذت بخشی از سفر آهسته و پیوندی معنادار با گردشگری پایدار برای خودتان به ارمغان بیاورید. همچنین پیمایش های طولانی در مناطق جنگلی یا دشت های وسیع و یا حتی مناطق کویری ایران که با پای پیاده از طبیعت ها و ییلاق های مختلفی عبور می کنید و با شب مانی در آن مناطق و ارتباط با مردم محلی که معمولا مسیرهایی بدون جاده و با دسترسی سخت قرار دارند، سفری متفاوت از نوع کم شتاب را برای خودتان ترسیم کرده و به اجرا بگذارید. همچنین این نوع از سفرها را می توان به خصوص با دوچرخه در کشورهای مختلف دنیا تجربه کرد.
جمع بندی
گردشگری آهسته جایگزین بسیار مناسبی برای گردشگری ناپایدار و سریع می باشد تا علاوه بر اینکه سرعت خود را در سفر آهسته می کنید به دنبال درک عمیق تر از تجربه هایتان و ارتباط نزدیک تر با جهان پیرامون در این سبک از سفر خواهید بود. برای افرادی که به دنبال کشف عمیق تر و آگاهانه تر در سفرهای خودشان هستند این نوع از سفر پاسخ کاملی برای سوالاتان آنها است.
